Bầu trời tháng 9/2009

Hướng dẫn quan sát các chòm sao, các hành tinh, các sự kiện đáng chú ý của bầu trời đêm.

Các chòm sao

Bầu trời tháng 9 là dành riêng cho loài chim!

Chòm sao lớn Cygnus, một chú Thiên Nga, nổi bật trên bầu trời đêm mùa thu. Cygnus cũng được biết đến như là một Chữ Thập Phương Bắc. Hình dáng chữ thập này dễ dàng để đánh dấu vị trí Dải Ngân Hà vắt ngang qua bầu trời đêm tháng 9. Sử dụng ngôi sao sáng Vega làm chuẩn, tìm chữ thập nằm ngay phía Đông nó.

Deneb, cái đuôi của con thiên nga, là một ngôi sao rất lớn và sáng. Nó có độ trưng bằng 160000 lần Mặt Trời. Nếu Deneb nằm ở vị trí của Mặt Trời, nó sẽ nuốt chửng cả Sao Thủy lẫn Sao Kim.

Alberio, nằm ở vị trí cái đầu của "con chim lớn", là một điểm ngắm của các kính thiên văn cỡ nhỏ. Cặp đôi đẹp mắt này là một sự đối lập về màu sắc - màu xanh ngọc và màu vàng.

Altair, ngôi sao sáng nhất trong chòm Aquila, chỉ cách Trái đất 16000 năm ánh sáng. Sự tự quay nhanh, chỉ dưới 10 giờ, đã làm méo hình dạng của nó. Altair là ngôi sao ở cực nam của Tam Giác Mùa Hè, cùng với Deneb và Vega.

Các vật thể

Cygnus và Aquila được tìm thấy ở khu vực sao dày đặc của Dải Ngân Hà. Trong một đêm đẹp trời, một vệt mờ của tinh vân có thể nhìn thấy được một cách tình cờ trong khu vực Cygnus với chiếc ống nhòm. Nổi bật nhất là tinh vân Bắc Mĩ, một vùng khí và bụi được chiếu sáng bởi ánh sáng chói của ngôi sao Deneb gần đó. Cygnus cũng chứa trong nó một số cụm sao. Dễ tìm thấy nhất là M29 và M39.

M29, khi nhìn ở chế độ năng lượng thấp với một chiếc kính thiên văn cỡ nhỏ, trông giống như một hình vuông. Nó nằm ở vị trí gần tâm của Thập Tự Phương Bắc. Tốt nhất là ngắm với ống nhòm.

M39 là một cụm sao mỏng với khoảng 30 ngôi sao, nằm về phía Bắc Deneb.

Sử dụng ống nhòm để ngắm Coathanger, nằm ở giữa đường nối Altair và Alberio. Từ vị trí ngắm của chúng ta, những ngôi sao này như là một gia đình kiểu mẫu.

Các hành tinh

Sao Mộc tỏa sáng nổi bật cả buổi tối. Hãy chiêm ngưỡng một "ngôi sao" lớn màu vàng nằm về phía nam.

"Hành tinh đỏ" lên trước khi mặt trời mọc. Nhưng hành tinh "nổi" hơn nằm thấp ngay trên đường chân trời là Sao Kim rực sáng.

Sự kiện

Ngày hạ chí

Suốt mùa hè, Mặt Trời nằm cao trên bầu trời và ngày trở nên dài hơn. Trong ngày này, Mặt Trời mọc đúng vào hướng Đông và lặn đúng vào hướng Tây. Ngày và đêu đề dài bằng nhau.

Thu phân, điểm bắt đầu của sự thay đổi từ mùa Hè sang mùa Thu, sẽ xảy ra vào ngày 22 tháng 9 lúc 5 giờ 22 phút chiều, theo múi giờ Eastern Daylight Time. Sau thu phân, Mặt trời sẽ xuất hiện thấp dần và thấp dần trên bầu trời, và ngày sẽ ngắn dần lại.

Sự thay đổi này là do trục nghiêng của Trái Đất gây nên khi nó di chuyển quanh Mặt Trời.

2009 là Năm Thiên Văn Quốc Tế.

Hãy khám phá bầu trời mỗi tối ngay từ sân sau nhà bạn!

Thanh Hiền

Dịch từ HubbleSite.org