Bầu trời đêm tháng 04/2014

Hướng dẫn quan sát các chòm sao, các vật thể sâu, các hành tinh và các sự kiện thiên văn học. Tonight's Sky, các điểm nhấn của bầu trời đêm tháng 04/2014.

Các hành tinh buổi tối

Khi màn đêm buông xuống, Sao Mộc (Jupiter) mọc cao trên chân trời phía tây. Những dải sẫm màu trên bề mặt hành tinh này sẽ xuất hiện trong tầm ngắm của một chiếc kính thiên văn.

Phía trên chân trời phía đông là Sao Hỏa (Mars), một ngọn đèn màu đỏ trên bầu trời đang tối dần. Sao Hỏa sẽ hiện diện suốt cả đêm.

Vào ngày 8 tháng Tư, Sao Hỏa sẽ ở vị trí xung đối, có nghĩa là nó sẽ ở phía đối diện với Mặt Trời trên bầu trời Trái Đất. Đó là vị trí gần với Trái Đất nhất của Sao Hỏa, khiến cho nó xuất hiện to hơn và sáng hơn.

Sao Thổ (Saturn) mọc sau khi bầu trời đã tối, cùng với Sao Hỏa tỏa sáng trên bầu trời phía đông nam. Một chiếc kính thiên văn sẽ cho thấy những vành đai nổi tiếng của hành tinh này.

Vào ngày 16 tháng Tư, Sao Thổ và Mặt Trăng sẽ trở thành cặp đôi gần nhau khi chúng mọc lên cùng nhau vào buổi tối và cùng di chuyển ngang qua bầu trời suốt cả đêm.

Các chòm sao và các vật thể sâu

Vào lúc tối muộn, ở cao trên bầu trời phía bắc là chòm Gấu Lớn (Usar Major). Chòm Gấu Lớn chứa dải sao nổi tiếng, Chiếc Gàu Lớn - Bắc Đẩu (The Big Dipper). Nó có hình dáng là một chiếc cốc uống nước lớn có tay cầm.

Hai ngôi sao tạo nên mặt trước của chiếc cốc này gọi là "sao chỉ đường" (pointer stars) bởi vì chúng chỉ thẳng đến ngôi sao Polaris. còn gọi là sao Bắc Cực.

Chòm Bắc Đẩu chứa những ngôi sao và các vật thể sâu thú vị. Hai ngôi sao Mizar và Alcor là một hệ sao đôi có thể nhìn thấy bằng mắt thường không cần hỗ trợ của kính thiên văn. Vào thời cổ đại, khi Mizar và Alcor còn ở gần nhau hơn bây giờ, chúng đã được dùng để kiểm tra thị lực.

M81 và M82 là một cặp thiên hà tuyệt vời, là hoa tiêu của bầu trời đêm phía bắc. M82 có hình dạng không đều, được tạo nên từ một vụ va chạm với một thiên hà lớn hơn gần đó, M81.

Nhìn về phía nam, chúng ta sẽ gặp chòm Sư Tử (Leo), là một chú sư tử, là dấu hiệu của mùa xuân. Trong thần thoại Hy Lạp, Leo là một con thú lớn bị giết bởi Hercules.

Ngôi sao Denebola, tiếng Ả-rập (Arabic) có nghĩa là chiếc đuôi, nằm ở vị trí chính xác với ý nghĩa đó. Ngôi sao sáng Regulus là trái tim của Sư Tử.

Chòm sao Sư Tử chứa một số thiên hà ở phần bụng. M65, M66, và NGC 3628 tạo thành "Bộ ba Leo", một nhóm thiên hà đáng yêu dễ dàng quan sát thông qua kính thiên văn.

Gần đó là một nhóm khác. M95 và M96 là các thiên hà xoắn ốc lớn.

Ở giữa Bắc Đẩu và phần đầu của Sư Tử là ba cặp sao sáng được biết đến từ các nhà thiên văn cổ đại Ả-rập (Arab) với tên gọi "Ba bước nhảy của Linh dương" (The Three Leaps of the Gazelle).

Các hành tinh buổi sáng

Trước khi Mặt Trời mọc, hãy tìm Sao Thổ và Sao Hỏa ở bầu trời phía tât. Sử dụng một chiếc kính thiên văn để có được cái nhìn tốt hơn.

Một góc nhìn thoáng đãng thấp phía chân trời phía đông sẽ giúp bạn tìm thấy Sao Kim (Venus), mọc lên ngay trước Mặt Trời. Sử dụng một chiếc kính thiên văn để quan sát pha của hành tinh này.

Các sự kiện đáng chú ý

Mưa sao băng Lyrid sẽ được quan sát tốt nhất vào buổi sáng sớm ngày 22 tháng Tư. Tần suất sao băng được kỳ vọng là 20 ngôi mỗi giờ sau nửa đêm.

Vào ngày 15 tháng Tư, một nguyệt thực toàn phần sẽ xuất hiện ở Bắc Mỹ, Nam Mỹ, và Châu Úc. Mặt Trăng sẽ tối dần khi đi ngang qua vùng tối của Trái Đất.

Ngày 29 tháng Tư, một nhật thực hình khuyên sẽ xuất hiện ở Châu Nam Cực. Người quan sát ở Châu Úc và phía nam Indonesia sẽ nhìn thấy nhật thực một phần.

Bầu trời đêm luôn là một bữa tiệc thiên văn lý thú. Hãy khám phá điều kỳ diệu từ ngay sân sau nhà bạn.

Dịch bởi Hiền Thanh Phan

Nguồn: Hubblesite.org